قیام 15 خرداد در اصفهان به روایت تاریخ و معرفی سه شهید نهضت اسلامی

قیام 15 خرداد در اصفهان به روایت تاریخ و اسناد ساواک وتقدیم سه شهید به انقلاب اسلامی

پانزده خرداد ۱۳۴۲ مجموعه وقایعی است که در پی بازداشت روح‌الله خمینی در انتقاد به لایحهٔ انجمن‌های ایالتی و ولایتی و انقلاب سفید منجر به تظاهرات در تهران و قم علیه دولت اسدالله علم شد. تظاهرات به زد و خورد بین مأموران شهربانی و تظاهرکنندگان تغییر یافت. برخی تحلیلگران و نیز روح‌الله خمینی و هوادارانش قیام ۱۵ خرداد ۱۳۴۲ را به عنوان نقطه عطف در آغاز انقلاب اسلامی می‌شمارند[۱] و در ایران امروز یکی از تعطیلات رسمی به شمار می‌آید.

در دی‌ماه ۱۳۴۱ اصلاحات اقتصادی-اجتماعی توسط محمدرضا شاه با عنوان «انقلاب سفید» یا «انقلاب شاه و میهن» اعلام و طی رفراندومی مصوب شد. طرح انقلاب سفید، با مخالفتهایی از سوی جبهه ملی و همچنین محافل مذهبی، روبرو شد.

یکی از مهمترین مخالفان این طرح‌ها، روح‌الله خمینی بود. وی، ضمن دوری جستن از طرح موضوعاتی چون اصلاحات ارضی و حق رای زنان که موضوع اصلی مورد مخالفت دیگر روحانیون بود، به مسائلی می‌پرداخت که بیشتر، توده مردم را خشمگین می‌ساخت و مرکز ثقل مخالفتش با شاه بر سر نفوذ آمریکا در ایران بود. اعتراضات که در خرداد ۱۳۴۲، در شهرهای بزرگ ایران به وقوع پیوست، با دستور شاه و توسط ارتش، با سرکوبی خونین پایان یافت

قیام 15 خرداد در اصفهان به روایت اسناد ساواک

روز 15 خرداد 1342 حکومت پهلوی دست به اقدامی زد که قیامی عظیم را در تهران و شهرهای دیگر ایران در پی داشت و آن بازداشت امام خمینی(ره) بود. خبر این رویداد در تهران علاوه بر آنکه تعطیلی بازار را به دنبال داشت، سبب شکل‌گیری تظاهرات‌ عظیم در همان روز و روزهای بعد از آن شد. در شهرهای دیگر همچون شیراز، ورامین، کاشان و... مردم در حمایت از امام و آرمان‌های ایشان به خیابان‌ها آمدند و اعتراض خود را اعلام نمودند.

در اصفهان نیز در روز 16 خرداد، ساعت 8 بعدازظهر حدود پانصد نفر در خیابان چهارباغ تجمع نمودند و با رهبری شخصی به نام مصطفی خلیلیان در حمایت از امام خمینی(ره) شعارهایی ‌سردادند. جمعیت با دستگیری این شخص توسط مأموران متفرق شدند، اما بار دیگر، پاسی از شب گذشته به محل اجتماع بهاییان حمله کردند.( قیام 15 خرداد به روایت اسناد ساواک (جلد 7)، تهران: مرکز بررسی اسناد تاریخی، 1378، ص 103)

در کنار این تظاهرات، مردم اصفهان از روز 16 خرداد با بستن بازار این شهر اعتراض خود را به دولت حکومت پهلوی و حمایت‌شان از برادران‌شان در تهران، قم و دیگر شهرهای ایران را اعلام نمودند. همچنین در نقاط مختلف شهر مانند خیابان‌های چهارباغ، شیخ بهایی، سپه و... عکس‌های امام و اعلامیه‌هایی با مضامین «جهاد کردن به مراتب پسندیده‌تر از خانه‌نشینی است. مسلمانان باید مبارزه کنند.» بر در و دیوارها نصب کردند.( همان(جلد 3)، ص 285)

شهربانی و ساواک اصفهان برای جلوگیری از این گونه اقدامات از سران اصناف خواستند از کسبه بخواهند عکس‌ها و اعلامیه‌ها را از پشت ویترین مغازه‌های خود بردارند(همان(جلد 4)، ص 296) و کسانی که کسبه را تحریک به بستن بازار کرده بودند، دستگیر نمودند.( همان(جلد 3)، ص 48) مقامات استان که از گسترش اعتراضات در اصفهان نگران بودند، در کنار اقدامات مذکور تدابیر امنیتی سختی نیز اندیشیدند و علیرغم تأکید مکرر ساواک بر آرام بودن اوضاع، یک گردان کمکی از نیروهای جنوب را از شهرضا به اصفهان منتقل کردند(همان(جلد 7)، ص 106) و برای ایجاد ترس و وحشت در مردم کامیون‌های حامل سربازان به صورت دائم در شهر در حال مانور و حرکت بودند.( همان، ص 109)در شهرهای اطراف اصفهان مانند نجف‌آباد نیز وضع بر همین منوال بود. کسبه نجف‌آباد نیز روز 16 خرداد در پی شنیدن خبر بازداشت امام در مسجد بازار تحصن کردند(همان، ص 97) و تا غروب روز 21 خرداد به تحصن و بستن بازار‌ ادامه دادند.( همان، ص 123)

به گزارش ساواک تا روز 21 خرداد در جریان تعطیلی بازارهای اصفهان و تظاهرات مردمی 31 نفر دستگیر شدند.( همان، ص 123)

در جریان مهاجرت علما از سراسر ایران به تهران در حمایت از امام خمینی(ره) و دیگر روحانیون و علما و بازداشت‌شدگان جریانات 15 و 16 خرداد، که از روز 17 خرداد آغاز شد، از اصفهان و نجف‌آباد نیز آیت‌الله حسین‌علی منتظری، آیت‌الله ابراهیم امینی، آیت‌الله سید حسین خادمی، آیت‌الله محمد شمس‌آبادی، آیت‌الله عبدالجواد جبل عاملی و آیت‌الله محمدباقر زند کرمانی به تهران مهاجرت کردند و در کنار دیگر علما تا رهایی امام از حبس مقاومت کردند. پس از شنیدن خبر آزادی امام خمینی(ره) کسبه اصفهان، نجف‌‌آباد و دیگر شهرهای این استان بازارها را چراغانی کردند و با نصب پرچم و برگزاری مراسم جشن، شادی خود را ابراز کردند و در قالب گروه‌هایی برای دیدار با ایشان به قم رفتند.

شهر اصفهان در این قیام سه شهید به انقلاب اسلامی تقدیم کرده است.

موسوی طادی، مظفر/ الف -  ش : دهم ارديبهشت 1323، در شهرستان اصفهان چشم به جهان گشود. پدرش حسین، ازکارافتاده بود و مادرش اشرف نام داشت. تا سطح یک اتمام لمعتین در حوزه علمیه درس خواند.  روحانی بود. دوم تير 1342، بر اثر اصابت گلوله توسط عوامل رژيم شاهنشاهي شهيد شد. مزار او در گلزار ابن بابویه تهران واقع است.از فعالان قیام پانزده خرداد بودند که بعد از تعقیب وگریز به شهادت رسیدند

شمس آبادی، رضا / الف -  ش : نهم ارديبهشت 1321، در شهرستان کاشان چشم به جهان گشود. پدرش علی اکبر، و مادرش منورخانم نام داشت.  تا پایان دوره ابتدایی درس خواند. افسر ارتش بود. سوم تير 1343، در کاخ مرمر تهران بر اثر اصابت گلوله توسط توسط عوامل رژيم شاهنشاهي شهيد شد. تا کنون اثری از پیکرش بدست نیامده است.از افرادی بودن که بخاطر ظلم وجنایات شاه در 15 خرداد قصد ترور شاهراداشتن ولی موفق نشدند.

قدیرزاده کاشی، علی محمد/ الف -  ش : ششم فروردين 1312، در شهرستان کاشان چشم به جهان گشود. پدرش ابراهیم، کشاورز بود و مادرش سلطنت نام داشت.  تا پایان دوره ابتدایی درس خواند.  کارگر کارخانه بود. سال1332 ازدواج کرد و صاحب يك پسر و سه دختر شد. 15 خرداد 1342، در زادگاهش بر اثر اصابت گلوله توسط توسط عوامل رژيم شاهنشاهي شهيد شد. مزار او در پارک شهید قدیر زاده همان شهرستان واقع است.